شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- مسئولیت اجتماعی سازمانی و یا بطور مخفف CSR که در فارسی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها، هم ترجمه شده است در مفهوم خود توصیه ای به سازمان ها و شرکت ها دارد که نسبت به محیط داخلی سازمان و کارکنان، نسبت به گروه های مخاطب و حتی جامعه، نسبت به محیط زیست و نهایتا نسبت به بازار، صنعت و اصناف مشابه مسئولیت و وظیفه ای دارند که شاید در اساسنامه شرکت و شرح فعالیت آن نباشد بنابراین از نظر وجدان و اخلاق نباید از آنها غافل باشند.

اما سوالی اینجا مطرح می شود که چه ارتباطی بین روابط عمومی و مسئولیت اجتماعی شرکت ها وجود دارد؟ پاسخ کوتاه و مشخص است چرا که این روابط عمومی است که باید با شناخت افکارعمومی، محیط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه به تعهدات اجتماعی سازمان بیندیشد. به عنوان مثال اگر در اثر اجرای یک طرح یا یک اقدام سازمان مشکلاتی به وجود آید و این امر گریبان یک سازمان را بگیرد این «روابط عمومی» است که در معرض اتهام و پاسخگویی مردم و رسانه ها قرار می گیرد. لذا باید از قبل به فکر آن باشد چرا که اخبار بد همیشه بیشتر از اخبار خوب جلب توجه می کند و به راحتی تیتر رسانه ها می شود.

 البته تنها در ایران نیست که نام روابط عمومی و مسئولیت اجتماعی بهم گره خورده است، بلکه بیش از سی سال است که مسئولیت اجتماعی یکی از وظایف جدید روابط عمومی ها در جهان شده است. در این راستا یکی از مسایل مهمی که با مسئولیت اجتماعی سازمانی گره خورده است موضوع محیط زیست است. شاید یکی از دلایلی که این مسئولیت را به روابط عمومی سپرده اند، تبری جستن از یک رویه غیراخلاقی روابط عمومی ها بود که اصطلاحا به آن «سبزشویی» یا Green washing می گویند. سبزشویی که در صنعت بکار می رود، مانند اصطلاح پول شویی است که در اقتصاد و امور بانکی کاربرد دارد. سبزشویی ترفندی است که برای سبزتر نشان دادن صنعت بکار می رود تا توجیهی برای عملکرد مضر محیط زیست شرکت باشد. عمدتا این سبزشویی از سوی روابط عمومی های به دروغ دوستدار محیط زیست مطرح می شد که با واگذار کردن این مسئولیت به روابط عمومی ها از آنها خواستند که خود برای مقابله با سبزشویی در سازمان و شرکت شان اقدام کنند.

 هر سازمانی در شهر و آبادی خود بر اساس برنامه ای فعالیت هایی انجام داده است ولی غافل از اینکه دریاچه ارومیه خشک می شود. تاکنون دلیل متعددی برای خشکی دریاچه ارومیه آورده اند: احداث سدها، استحصال آب های زیر زمینی و ایجاد میان‌گذر روی دریاچه و... ولی همه این دلایل را که مورد بررسی قرار می دهیم مشاهده می شود اگر مسئولیت اجتماعی شهری، روستایی و سازمان ها و دستگاه ها بود شاید این فاجعه در کشور رخ نمی داد.

از حوزه محیط زیست در مسئولیت های اجتماعی که بیشتر شامل روابط عمومی های فعال در بخش صنعت که می شود بگذریم، مثالی در حوزه فعالیت بانک ها می آوریم. اگزیم بانک  بنگلادش به منظور انجام مسئولیت های اجتماعی شرکتی، سالانه حداقل ٪2 از سود بانک را که از سال قبل کنار گذاشته است برای ایفای نقش مسئولیت پذیری اجتماعی صرف می کند و اقدامات برنامه ریزی شده ای برای چند بخش از پیش تعیین شده انجام می دهد. حمایت از زنان شاغل در اگزیم بانک، خدمات بهداشت و درمان، کمک هزینه تحصیلی برای دانش آموزان ضعیف استعداد درخشان، طرح توسعه آموزش و پرورش، کمک به افراد گرفتار از بلایای طبیعی، حمایت مالی از مردم در مناطق زاغه نشین، مساعدت مالی به موسسات آموزشی برای تجهیز آزمایشگاه و راه اندازی سایت کامپیوتر و نهایتا زیباسازی پایتخت از جمله اقدامات برنامه ریزی شده این بانک در جهت برنامه های مسئولیت های اجتماعی شرکتی در داخل و بیرون از سازمان است.

 البته در ایران نیز اقداماتی از سوی موسسات و بانک ها در راستای مسئولیت های اجتماعی صورت گرفته است. مثلا تلاش هایی در زمینه حمایت از خانواده زندانیان، حمایت از بیماران صعب العلاج و مواردی این چنین و این مسئله مهمی است که برای بسیاری از شرکت ها مشخص شده که وظیفه یک شرکت تنها کسب و کار نیست. حمایت مالی از موضوعات آموزشی، بهداشتی، فرهنگی خوب است اما کافی نیست. کمک به موسسات خیریه و حمایت از بیماران خاص خوب است اما همه این ها مسئولیت اجتماعی سازمانی نیست. مسئولیت اجتماعی سازمانی، مجموعه ای از فعالیت های یک شرکت است که در قامت یک شهروند خوب ظاهر می شود و مردم به آن نگاه انسانی دارند.

 اخلاقیات و مسئولیت اجتماعی سازمانی در اصل وجدان یک سازمان است. شرکتی که مسئولیت پذیری اجتماعی دارد، در واقع «وجدان سازمانی» دارد و یک «شهروند خوب» برای همنوعانش خواهد بود. امروزه حتی از موضوعات جدیدتری با عنوان مسئولیت اجتماعی دو یا به اصطلاح CSR 2.0 یاد می کنند که همچون وب دو متمرکز به یک ارتباط تعاملی و مشارکتی و فارغ از محدودیت های مکانی و مبتنی بر توسعه یکپارچه و پایدار است که در فرصت های دیگر به آن خواهیم پرداخت.

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)